Almaar meer mensen gaan dagelijks gebukt onder haast en tijdnood. Parallel hiermee zien we ook dat meer en meer mensen te kampen krijgen met de gevolgen van permanente gespannenheid. Inmiddels geldt dit ook reeds voor kinderen en jongeren.
Oorzaken en symptomen van gespannenheid
Oorzaken
Voorbijgaande belasting en stress vormen geen gevaar voor het organisme. Het organisme en zijn functies passen zich aan de situatie aan en zodat stress probleemloos kan worden verwerkt. De zaken liggen evenwel anders wanneer men dag en nacht af te rekenen krijgt met spanning en stress. Dan krijgt het organisme niet meer de rustpauzes die nodig zijn voor herstel: vroeg of laat zullen de stressverwerkingsmechanismes ophouden te functioneren.
Symptomen
De gevolgen van langdurige overbelasting en gespannenheid manifesteren zich op elk niveau van het organisme: op sommige niveaus gebeurt dit snel en in hoge mate, op de andere minder uitgesproken en langzaam.
Typische symptomen van gespannenheid zijn: overdreven nervositeit, prikkelbaarheid, gevoel van uitputting en vaak ook agressiviteit. Andere symptomen van een permanent aan stress onderhevig lichaam zijn hartritmestoornissen, hartkloppingen, bloeddrukschommelingen en verhoogde bloeddruk. Typisch ook bij gespannenheid is diarree / verstopping, rugpijn, nerveuze maagklachten en nekspanning. Bij sommige mensen uit langdurige gespannenheid zich ook in oogwallen, bevende handen, concentratiestoornissen, hoofdpijn en slaapstoornissen. De gespannenheid kan ook leiden tot verminderde libido, stemmingsschommelingen en oorsuizing (tinnitus). Deze symptomen kunnen onderdrukt worden, maar komen snel en versterkt terug bij lichamelijke of psychische belasting, stress en lawaai.
Verdere informatie
Bij aanhoudende gespannenheid staat het vegetatief zenuwstelsel onder zware druk en raakt daardoor uit evenwicht. Dit heeft verregaande negatieve gevolgen, vooral inzake het vermogen tot stressverwerking en afbraak van stresshormonen.
Details
Het vegetatief zenuwstelsel?
Het vegetatief zenuwstelsel (afgekort VZS) regelt de vitale lichaamsfuncties zoals hartslag, ademhaling, bloeddruk en spijsvertering. Daarnaast worden ook het vaat- en hormonenstelsel geregeld door het VZS. Deze en vele andere functies van het VZS zijn stuk voor stuk automatische processen en kunnen niet beïnvloed worden. Daarom wordt het vegetatieve ook wel het autonoom zenuwstelsel genoemd. Het autonome zenuwstelsel werkt ‘in de coulissen’ en kan opgesplitst worden in het sympathisch en het parasympatisch zenuwstelsel. Beide zijn antagonisten en hebben tegenstrijdige werkingen. Het sympathisch zenuwstelsel stimuleert en activeert terwijl het parasympathisch zenuwstelsel ontspant en herstelt.
Stresshormonen hebben twee kanten
Door stress verkeert het organisme in een verhoogde staat van alarm. Daarbij worden zogenaamde “stressassen” gecreëerd. Deze zetten een kettingreactie in gang waarbij een cascade van transmitterstoffen wordt uitgescheiden. Deze reactie begint in de hypothalamus, het hoogstgelegen zenuwcentrum in het hormoonstelsel. De hypothalamus brengt de steen aan het rollen door de Corticotropin Releasing Factor (CRF) in de bloedsomloop te brengen. Dit zorgt er dan voor dat in de hypofyse het adrenocorticotroop hormoon vrijkomt (afgekort ACTH). Dit is de stof die de oorsprong vormt van stress. Want de bijnieren krijgen het signaal om de aanmaak van stresshormonen adrenaline, noradrenaline en cortisol op gang te brengen. Deze drie transmitterstoffen zorgen ervoor dat er op snelle en gepaste wijze op de stressuitlokkende situatie kan worden gereageerd. Wanneer de hypothalamus zich lange tijd in deze alarmtoestand bevindt, worden ook voortdurend stresshormonen afgescheiden. En deze zetten het lichaam constant onder hoge druk. Dit leidt langzaam maar zeker tot totale uitputting.
Risicofactoren bij langdurige stress
Aanhoudende stress vormt een groot risico voor de gezondheid omdat het lichaam in alle opzichten hierdoor beïnvloed wordt. Zo beïnvloedt langdurige spanning aanzienlijk het evenwicht tussen de cellulaire, organische en emotionele reacties. Langdurige stress wordt daarom gezien als “evenwichtsverstoorder”, die de lichamelijke en geestelijke gezondheid in grote mate beïnvloedt.
Bijkomende maatregelen
Spanning elimineren
Lichaamsactiviteit is zeer geschikt om spanning en stress te verminderen. Een betere lichaamsdoorbloeding heeft een ontspannende werking op het vegetatief zenuwstelsel. Dat versterkt het zenuwstelsel en zorgt voor een betere slaap, het heeft een positief effect op het ontspannings- en concentratievermogen. Verder ondersteunt sport de afbouw van adrenaline en andere stresshormonen, en worden de schadelijke effecten ervan beperkt. Het is belangrijk plezier te scheppen in de sportbeoefening zonder verplicht te zijn opnieuw te presteren zoals in het dagelijkse leven…
Natuurlijke geneesmiddelen
In de “groene apotheek” zijn er efficiënte middelen tegen gespannenheid. Geneeskrachtige planten zijn onder meer valeriaan, sint-janskruid, hop en melisse. Een extract hiervan kan in de vorm van tabletten of tincturen worden ingenomen. Deze natuurlijke remedies tegen gespannenheid hebben het voordeel dat ze vrij zijn van verslavingsgevaar en geen bijwerkingen hebben.
Autogene training
Er bestaan technieken die reeds tal van mensen geholpen hebben zich van hun gespannenheid te bevrijden. Een daarvan is autogene training. Via deze techniek kan men zich in een toestand van diepe ontspanning brengen. Hier gebeurt wat biologisch in feite onmogelijk is: ademhaling, hartslag, bloeddruk en andere processen worden opzettelijk beïnvloed. Autogene training maakt een omweg via de hersenen. Zo kunnen lichamelijke processen worden beïnvloed doordat de zenuwimpulsen de spanningstoestand van de spieren veranderen. Een kettingreactie vertrekkend van de hersenen zorgt ervoor dat lichamelijke functies als ademhaling of spijsvertering ontspannen verlopen. Het vegetatief zenuwstelsel wordt dus in zekere mate uitgeschakeld. Om dit te laten functioneren, is echter enige oefening nodig. Daarom moet men de techniek ook aanleren onder professionele begeleiding via een cursus. Daarna kan men de autogene training gebruiken om te ontspannen telkens de nood zich laat voelen.
Deze website gebruikt cookies. We gebruiken cookies om onze website beter te laten werken en uw online ervaring te verbeteren. Door verder te gaan met het gebruik van deze website stemt u in met het gebruik van cookies.
