Stress en haast zijn voor veel mensen dagelijkse kost. Daarom is het heel belangrijk om lichaam, geest en ziel regelmatig de kans te geven om tot rust en herstel te komen via ontspanning. Het lijkt makkelijk, maar voor veel mensen is het een van de moeilijkste oefeningen. Ze moeten echt leren hoe je dat doet “ontspannen”. Wie constant druk in de weer is en wil presteren (of denkt dat hij dit moet doen), heeft moeite om het tegenovergestelde te doen. Een gewoonte die zich vaak al tientallen jaren ingenesteld heeft, kan niet van de ene dag op de andere afgeleerd worden.
Het kan dus even duren vooraleer de genomen time-outs het beoogde effect hebben. Want ontspanning verkrijg je niet op commando. Daarom moet je erop letten dat stress afbouwen op zich geen moeizaam proces wordt en nieuwe spanning met zich meebrengt.
Om tot ontspanning te komen, volstaat het vaak je pogingen niet te beschouwen als “antistressmaatregelen”. Veel belangrijker is het ontspanning te cultiveren vanuit een levenswijze waarbij men op verantwoorde manier met zichzelf omgaat.
Oorzaken en symptomen van stress
Oorzaken
Ontspanning
In onze huidige maatschappij is ons dagschema strikt ingedeeld in functie van allerlei deadlines en verplichtingen. Dat brengt stress met zich mee, of zelfs negatieve stress (zgn. distress). Distress wordt door iedereen als belastend en moeilijk te beheersen ervaren.
Niettemin opent aanhoudende overmatige stress de weg naar tal van aandoeningen. Want de weerstand van het organisme tegen dit soort belasting is niet onuitputtelijk. Slechts wanneer spanning en ontspanning regelmatig alterneren, blijft de zogenaamde stressresistentie intact.
Symptomen
Wanneer zich eindelijk een gelegenheid aanbiedt om tot ontspanning te komen, uit zich dit op alle niveaus: lichaam, geest en ziel. De bloeddruk stabiliseert, pols- en hartfrequentie normaliseren zich, de ademhaling wordt rustiger en dieper, en de spieren komen los. Dit zijn maar enkele tekenen die erop wijzen dat het doldraaiende sympathisch zenuwstelsel in lagere versnelling geschakeld werd en de andere metronoom (het parasympatisch zenuwstelsel) de kans krijgt om actief te worden.
Verdere informatie
Zoals ieder mens op een persoonlijke manier omspringt met “zijn” stress en door heel bepaalde dingen wordt gestresseerd, komt iedereen ook op een hoogsteigen manier tot ontspanning. De ene kan best ontspannen in de sauna, de andere tijdens een lange wandeling in de natuur. Nog anderen komen dan weer tot rust via yogaoefeningen of joggen.
Hoe je persoonlijk best ontspant, moet je stap voor stap zelf ontdekken. Ook hier geldt de regel: druk vermijden. De bedoeling is te ontspannen en vooral geen nieuwe prestatiedruk te creëren. Immers, velen die doelgericht stress proberen af te bouwen, constateren dat de gekregen richtlijnen niet tot de verhoopte ontspanning, maar integendeel tot nog grotere belasting leiden.
Details
Diep of kort ontspannen
Interessant om weten is dat op heden onderscheid gemaakt wordt tussen diepe en korte ontspanning. Methodes voor diepe ontspanning zijn bedoeld om permanente effecten bereiken. De oefeningen hiervoor gebeuren meestal liggend en in een rustige omgeving. Korte ontspanning daarentegen beoogt een kortetermijneffect. Hierbij wil men zo snel mogelijk verhelpen aan overmatige spanning.
Korte ontsnappingen
We kunnen iets leren van de hamster in het loopwiel. Wanneer hij moe is van het lange lopen, legt hij zich neer in zijn huisje om te slapen. Wij mensen daarentegen zijn in de ban van tijdsdruk en deadlines, en blijven voortdurend meedraaien. Waarom geen voorbeeld nemen aan de hamster en het loopwiel even stilzetten ? Voorbeelden van dergelijke time-outs zijn: een blokje omlopen, van een espresso genieten in het cafetaria om de hoek. Of ‘s Morgens niet onmiddellijk naar kantoor gaan, maar een ommetje naar het café maken of een wandelingetje doen in het stadspark. Aan het einde van de werkdag kan een fietstochtje de gebeurtenissen van de dag helpen verwerken.
De kosten voor dergelijke breaks zijn verwaarloosbaar, vooral als men bedenkt dat het voordeel dat men eruit haalt een veelvoud ervan is.
Verdere maatregelen
Ontspanningstechnieken zijn legio. Hieronder vermelden we er twee die niet afkomstig zijn uit het Verre Oosten, maar wel uit onze eigen westerse cultuur:
Autogene training
Door autogene training kan men zichzelf in een toestand van diepe ontspanning brengen.
Hier gebeurt wat biologisch in feite onmogelijk is: ademhaling, hartslag, bloeddruk en andere processen worden bewust beïnvloed. Autogene training maakt een omweg via de hersenen. Lichamelijke processen kunnen worden beïnvloed doordat zenuwimpulsen de spanningstoestand van de spieren veranderen. Een kettingreactie vertrekkend van de hersenen zorgt ervoor dat lichamelijke functies als ademhaling of spijsvertering ontspannen verlopen. Het vegetatief zenuwstelsel wordt dus in zekere mate uitgeschakeld. Om dit te laten functioneren, is echter enige oefening nodig. Daarom moet men de techniek ook aanleren onder professionele begeleiding via een cursus.
Progressieve spierontspanning volgens Jacobson
De methode gaat terug op de Amerikaanse fysioloog Edmund Jacobson, die negentig jaar geleden reeds ontdekte dat langdurige afscheiding van stresshormonen tot spierspanning kan leiden. Op basis daarvan stelde hij zijn therapieconcept op: nl. door afwisselend opspannen en abrupt ontspannen van bepaalde spiergroepen kan men een toestand van diepgaande relaxatie oproepen. Het principe is eenvoudig: door krachtig aan te spannen komt men tot een verbeterde doorbloeding van de betreffende spieren. In de aansluitende ontspanningsfase wordt dit ervaren als een aangename warmte. Deze warmte doorstroomt ten slotte het hele lichaam en creëert een toestand van totale ontspanning. Wie geleerd heeft zich progressief te ontspannen, is beter gewapend tegen stresssituaties.
Het spelen met de spieren is snel en eenvoudig te leren, op voorwaarde dat het onder professionele begeleiding gebeurt.
Deze website gebruikt cookies. We gebruiken cookies om onze website beter te laten werken en uw online ervaring te verbeteren. Door verder te gaan met het gebruik van deze website stemt u in met het gebruik van cookies.
