Osteoartritis (artrose): mogelijke oorzaken
Indeling
- Erfelijke aanleg tot ‘artrose’
- Aangeboren afwijkingen leiden versneld tot ‘artrose’
- ‘Artrose’ komt vaker voor bij vrouwen
- ‘Artrose’ ontstaat sneller na een ongeval
- Obesitas veroorzaakt ‘artrose’
- ‘Artrose’ komt vaker voor wanneer men jarenlang regelmatig meer dan 5 à 6 glazen alcohol nuttigt
- Niet iedere ontsteking lokt ‘artrose’ uit
- Referenties
Erfelijke aanleg tot ‘artrose’
Het gewrichtskraakbeen van armen en benen (niet de tussenwervelschijf!) bestaat hoofdzakelijk uit collagene eiwitten (type II). In 2012 wist men reeds dat 11 genen verantwoordelijk zijn voor de aanmaak van het slechte type II collageenvezels. Hierdoor wordt mechanisch minderwaardig kraakbeen aangemaakt dat ook sneller zal afgebroken worden1,2,3. Dit is een plausibele verklaring waarom in sommige families veel meer ‘artrose’ voorkomt dan in andere.
Aangeboren afwijkingen leiden versneld tot ‘artrose’
Aangeboren afwijkingen, zoals een gebrekkige heupkomontwikkeling (heupdysplasie), een aanzienlijk beenlengteverschil (meer dan 2,5 cm) met bekkenscheefstand, O- of X-benen, veroorzaken gedurende jaren een ongelijkmatige belasting van het gewrichtskraakbeen van heup en knie. Samen met onderliggende erfelijke factoren is dit de oorzaak van vroeger en makkelijker optredende kraakbeenslijtage.
‘Artrose’ komt vaker voor bij vrouwen
Vrouwen krijgen lichamelijk heel wat meer te verduren dan mannen. Het vrouwelijk hormoon oestrogeen is ook de reden waarom bij hen ‘artrose’ op jongere leeftijd voorkomt dan bij mannen. Maar ‘artrose’ komt ook frequenter voor bij vrouwen. Vrouwen worden tweemaal meer getroffen door artrose dan mannen (zie Blog ‘Artrose in armen en benen. Wat we allemaal zouden moeten weten!’).
‘Artrose’ ontstaat sneller na een ongeval
Was men ooit slachtoffer van een accident, dan is het zeer waarschijnlijk dat zich in het kraakbeen en omringende been van de pijnlijke gewrichten kleine letseltjes of breukjes voorgedaan hebben. Doorgaans worden deze tijdens routine radiologische onderzoeken niet vastgesteld. Deze traumatische gewrichtskraakbeenletsels zijn de reden waarom zich in deze gewrichten sneller ‘artrose’ zal ontwikkelen4. Bij ligamentscheuring in de rechterknie zal sneller ‘artrose’ ontstaan dan in de linkerknie. Wie ooit een gewricht ontwrichtte, ervaart vroeg of laat opnieuw problemen ten gevolge ‘artrose’. Wie zijn meniscus liet wegnemen, zal in dit gewricht vroeger ‘artrose’ ontwikkelen.
Obesitas veroorzaakt ‘artrose’
Lijdt men aan overgewicht of obesitas, dan worden de heup- en kniegewrichten overbelast. Men vermoedt dat er ook sprake is van genetische aanleg bij de ontwikkeling van obesitas. Obesitas is een van de vele factoren die aanleiding geven tot de vorming van ontstekingseiwitten. Waarom echter het kniegewricht bij obesitas meer ‘artrose’ zal vertonen dan het heupgewricht, is nog niet achterhaald.
‘Artrose’ komt vaker voor wanneer men jarenlang regelmatig meer dan 5 à 6 glazen alcohol nuttigt
De bloedtoevoer naar de beencellen kan door tal van aandoeningen verstoord worden. Hierdoor sterft het been af en zal het uiteindelijk ineenzakken. Men noemt dit ischemische of avasculaire beennecrose. Gewoonlijk doet zich dit voor ter hoogte van de uiteinden van lange beenderen, bv. het dijbeen. Hier wordt dan ook het gewrichtskraakbeen kapotgemaakt. Afgezien van ziektes die tot beennecrose leiden kan ook regelmatig nuttigen van minstens 5 à 6 glazen alcohol leiden tot afsterven van beenweefsel5.
We weten allemaal dat alcohol een negatief effect heeft op het cardiovasculair stelsel. Alcoholroes wordt door de meerderheid van de mensen regelmatig nagestreefd (ongeveer 75%)!
Niet iedere ontsteking lokt artrose uit
Opmerkelijk is dat niet iedere gewrichtsontsteking tot ‘artrose’ leidt. Een steriele ontsteking (dus niet te wijten aan ‘beestjes’) is niet noodzakelijk negatief6. Steriele ontstekingen kunnen infecties tegenhouden en de effecten ervan verminderen. Ze elimineren zieke cellen en spelen een cruciale rol bij het herstel van beschadigde gewrichtsweefsels. Tal van langdurige ongeneeslijke ontstekingen kunnen leiden tot littekenvorming, wat doorgaans aanzien wordt als een genezingsproces en het einde van een ontsteking7.
Referenties
1 Ingvarsson T, ‘Prevalence and inheritance of hip osteoarthritis in Iceland’,
Acta Orthop Scand, 2000, 298, Suppl:1
2 Corti MC, Rigon C, ‘Epidemiology of osteoarthritis. Prevalence, risk factors and functional impact’,
Aging Clin Exp Res, 2003, 15:359
3 Neame RL, Muir K, Doherty S et al., ‘Genetic risk of knee osteoarthritis. A sibling study’,
Ann Rheum Dis, 2004, 63:1022
4 Wieland HA, Michaelis M, Kirschbaum BJ et al., ‘Osteoarthritis. An untreatable disease?’
Nat Rev Drug Discov, 2005, 4:33
5 Chao YC, Wang SJ, Chu HC et al., ‘Investigation of alcohol metabolizing enzyme genes in Chinese alcoholics with avascular necrosis of hip joint, pancreatitis and cirrhosis of the liver’,
Alcohol Alcohol, 2003, 38:431
6 Garner H, de Visser KE, ‘Neutrophils take a round-trip. Imaging sheds light on neutrophil dynamics in sterile inflammation’,
Science, 2017, 358:42
7 Karin M, Clevers H, ‘Reparative inflammation takes charge of tissue regeneration’,
Nature, 2016, 529:307
GALLERIJ
het is toch spijtig dat er ook maar nergens kostprijs vermeld is. Waarschijnlijk heel duur?
Geachte , Ik ben Pascal een man van 51 jaar ! Van mijn 40 jaar ben ik aan het sukkelen het is begonnen in mijn handen en het breid zich maar uit nu heb ik al last van artrose in schouder, heupen en knieën ! Met mijn duim begin ik beperkingen te voelen, en zaken die ik vroeger kon lukken nu niet meer . Met wat je schrijft over aangeboren afwijking, zou het ook kunnen ik heb op jonge leeftijd was ongeveer 3 jaar TBC gehad kan dit invloed op artrose hebben ?Met vriendelijke groeten. Pascal