Lage rugpijn: zekerheden en vermoedens

Indeling

  • Wat men ook doet, men zal opstoten van lage rugpijn blijven ervaren
  • Lage rugpijn is een belangrijk maatschappelijk probleem
  • Kan het zijn dat technische onderzoeksmethodes tekortschieten?
  • Hopelijk vindt men ooit een verklaring voor ‘gewone’ lage rugpijn
  • Genetische factoren verklaren heel veel
  • Onze voorouders
  • De uitdaging voor de toekomst
  • Rugpijnrevolutie
  • Referenties

Wat men ook doet, men zal opstoten van lage rugpijn blijven ervaren

De enige zekerheid in verband met eenvoudige goedaardige lage rugpijn (in de volksmond ook ‘lumbago’ genaamd), is dat men te allen tijde een nieuwe opstoot kan krijgen wanneer dit vroeger reeds het geval was1.

Lage rugpijn is een belangrijk maatschappelijk probleem

Bij een eerste lumbago kan in ca. 85 % van de gevallen niet achterhaald worden wat de eigenlijke oorzaak is2,3. Wie een tweede lumbago kreeg, zal op onregelmatige tijdstippen nieuwe al dan niet intense rugpijnopstoten blijven ondervinden, ondanks eventuele behandeling. Gelukkig neemt de frequentie van deze aanvallen zelden toe met de leeftijd4,5,6. Om onduidelijke redenen treden deze aanvallen compleet ‘onverwacht’ op. Soms kan men ze voelen ‘aankomen’, maar niet tegenhouden. Vreemd, maar tijdens mijn tweejarige activiteit als arts in het kader van ontwikkelingshulp, werd ik zelden geconfronteerd met lage rugpijnproblemen, daar waar ze in ontwikkelde landen heel frequent voorkomen. In ontwikkelingslanden klaagt men minder snel en bovendien heerst er een warm en droog klimaat.

In onze westerse maatschappij daarentegen vormt goedaardige lage rugpijn (waarvan men nooit sterft!) een belangrijk maatschappelijk probleem. Ze heeft immers enorme economische gevolgen. Niet alleen omdat lage rugpijn aanleiding geeft tot herhaalde periodes van arbeidsongeschiktheid, maar meer nog omdat ze een grote hap vormt van het nationaal gezondheidsbudget7. Het is nauwelijks te geloven dat een niet-dodelijke aandoening zo’n zwaar financieel maatschappelijk probleem vormt.

Kan het zijn dat technische onderzoeksmethodes tekortschieten?

Waarom wordt er doorgaans geen duidelijke reden gevonden voor lage rugpijn? Het antwoord lijkt vrij eenvoudig. Vaak blijven artsen concluderen dat er niets aan de hand is, dat er geen onderliggend proces aan de gang is en dat alle lagerugpijnlijders (85% van de wereldbevolking) zich iets inbeelden. Uit ruime ervaring wereldwijd weet ik dat veel rugpijnpatiënten deze laatste uitleg te horen krijgen wanneer ze het slachtoffer zijn van één of ander incident. Komt men als lage rugpijn-patiënt terecht in de administratieve mallemolen van het hiërarchisch medische machtssysteem dan is men in de regel voorwerp van spot. Men blijft herhalen dat er ‘niets eigenaardigs’ te zien is op de foto’s, wat door tal van ‘deskundigen’ bevestigd wordt in massa’s documenten die uitpuilen van geleerde termen waarvan ze zelfs soms de betekenis niet kennen (zie blog ‘Radiologie van de wervelzuil’). Niemand van deze ‘deskundigen’ heeft ooit wervelzuilen, noch van ver noch van dichtbij, ontleed na overlijden. Uiteraard verandert de wind zeer snel van richting indien dezelfde artsen zelf slachtoffer worden van intense lage rugpijn. Ondanks massa’s onderzoeken van hun eigen wervelzuil met alle leeftijdsgebonden normaliteiten, weet niemand onder hen wat er gaande was. Weinig anatomen hebben trouwens interesse betoond voor de structuren van de menselijke wervelzuil.

Maar in feite hangt de klepel elders: men slaagt er via de hedendaagse onderzoeksmethodes gewoon niet in een duidelijke oorzaak aan te duiden voor lage rugpijn (zie blog ‘Lage rugpijn. In slechts 15 % à 20 % een dudelijke oorzaak’)! Het is ook helemaal niet zo dat afwijkingen die een natuurlijk gevolg zijn van het verouderingsproces aanleiding geven tot pijn. Iedereen is er mee behept, maar niet iedereen heeft er last van of ervaart pijn hierdoor. Maar op de veronderstelling dat oud worden gelijk staat met pijn ervaren, is inmiddels wel een gigantische medische business ontstaan. En wie zal dat tegenhouden? Chronische lage rugpijn wordt immers door de Wereldgezondheidsorganisatie als een ‘ernstige chronische maar niet-dodelijke’ aandoening betiteld (zie blog ‘Lage rugpijn is een medisch probleem geworden’)

Hopelijk vindt men ooit een verklaring voor ‘gewone’ lage rugpijn.

Ooit komt de dag dat men lage rugpijn zal begrijpen, verklaren en deskundig behandelen. Chronische lage rugpatiënten, zoals ikzelf, moeten nog wat geduld opbrengen. De kans is dus vrij groot dat we nog allemaal af en toe een intense maar kortstondige rugpijnopstoot zullen ervaren. En niemand was tot op heden in staat me uit te leggen hoe ik dat definitief kan voorkomen.

Genetische factoren verklaren heel veel.

Meer en meer raakt men ervan overtuigd dat genetische factoren - ‘slechte’ codes in het erfelijk materiaal dat we van onze ouders meekregen - verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van letsels in de drie kraakbenige structuren van de verouderende en degenererende tussenwervelschijf8,9,10.

Onze voorouders

We weten dat onze voorouders, toen ze ongeveer 900.000 jaar geleden rechtop begonnen te lopen, reeds leden aan wat nu de meest voorkomende chronische aandoening is11,12,13,14,15,16. Vandaag wordt het almaar duidelijker dat er een sterk verband bestaat tussen de vooruitschrijdende degeneratieve processen / letsels in de tussenwervelschijf en chronische lage rugpijn9. Bevindingen uit MRI-onderzoek, epidemiologische vaststellingen, biochemische analyses, biomechanische data en anatomische autopsiegegevens over de tussenwervelschijf in de lage rug wijzen bijna altijd in dezelfde richting: slijtageprocessen in de normaal verouderende tussenwervelschijf veroorzaken letsels die lage rugpijn kunnen veroorzaken10,17. Of is er meer? Wat zijn de pijnveroorzakende mechanismen?

De uitdaging voor de toekomst.

Het blijft een grote uitdaging voor onderzoekteams om te bewijzen dat deze slijtageprocessen inderdaad de oorzaak zijn voor de meest voorkomende vorm van lage rugpijn9. Het onderzoek verloopt moeizaam omdat de geneeskunde er überhaupt nog niet in geslaagd is het fenomeen ‘pijn’ zelf te verklaren. De hersenen stellen vast dat er ergens in het lichaam ‘iets’ fout loopt en vertalen dat in wat wij als pijn ervaren18,19,20. Maar ‘pijn’ vaststellen in een afwijking of een ‘ziek’ letsel is op heden nog steeds niet mogelijk. Het is niet uitgesloten dat de belangrijkste medische uitvinding van 2013, de ‘Clarity Scan’, mettertijd ook de organen bij de mens doorzichtig zal kunnen maken zodat cellen en moleculen die pijnprocessen triggeren kunnen ‘gezien’ worden23. Allerlei bevindingen, die toevallig gedaan worden en ook bij iedereen zonder de minste pijn voorkomen, worden dan ook steevast als oorzaak van lage rugpijn aanzien. Velen ondergingen langdurige en vruchteloze behandeling. Om deze evolutie tegen te gaan wordt in de medische wereld op heden regelmatig via congressen gewaarschuwd tegen ‘overdiagnose’22.

Rugpijnrevolutie

Vroeg of laat worden therapeuten op de hoogte gebracht van de wetenschappelijke ‘rugpijnrevolutie’8. Met argusogen volgen zowel de medische en paramedische wereld, de verzekeringssector als de overheid de ontwikkelingen inzake pijnverlichtingstherapieën. Komt er ooit een innovatieve biologische methode die erin slaagt de natuurlijke slijtageprocessen in de tussenwervelschijf te stabiliseren en zo het degeneratief discogeen syndroom onder controle te krijgen21? Ligt hier de definitieve oplossing?

Wat de kern (nucleus), omringende band (annulus) en grensstructuren van de wervels (eindplaten) precies zijn en hoe ze mogelijks eenvoudige goedaardige lage rugpijn kunnen verklaren, wordt later behandeld in afzonderlijke blogs. Ik wil eerst samenvatten wat er zoal beschreven staat over ‘gewone’ lage rugpijn.

Referenties

1 Hestbaek L, Leboeuf-Yde C, Manniche C, ‘Low back pain: what is the long-term course? A review of studies of general patient populations’,
Eur Spine J, 2003, 12:149
2 Fordyce WE, ‘Back pain in the workplace. Management of disability in non-specific conditions’,
IASP Press, Seattle, 1995
3 Bogduk N, ‘What’s in a name? The labelling of back pain’,
Med J Aust, 2000, 173:400
4 Reigo T, ‘The nature of back pain in a general population. A longitudinal study’,
PhD thesis, Linkoping University, Sweden, 2001
5 Hartvigsen J, Christensen K, Frederiksen H, ‘Back and neck pain exhibit many common features in old age. A population-based study of 4,486 Danish twins 70-102 years of age’,
Spine, 2004, 29:576
6 Selim AJ, Fincke G, Berlowitz DR et al., ‘Comprehensive health status assessment of centenarians. Results from the 1999 large health survey of veteran enrollees’,
J Gerontol A Biol Sci Med Sci, 2005, 60:515
7 Nachemson AL, Jonsson E (Editors), ‘Neck and back pain. The scientific evidence of causes, diagnosis and treatment’,
Lippincott Williams and Wilkins, Philadelphia, 2000
8 Waddell G, ‘The back pain revolution’ 2nd Ed,
Churchill Livingstone, Edinburgh, 2004
9 Adams MA, Bogduk N, Burton K, Dolan P, ‘The biomechanics of back pain (3th Ed)’,
Churchill Livingstone Elsevier, 2013:Preface
10 Adams MA, Roughley PJ, ‘What is intervertebral disc degeneration, and what causes it?’,
Spine, 2006, 31:2151
11 wikipedia.org/wiki/ötzi
12 Dickson JH, Oeggl K, Handley LL, ‘The Iceman reconsidered’,
Scientific American, May 2003:60
13 Roberts D, Garrett K, Harlin G, ‘The Iceman. Lone voyager from the copper age’,
National Geographic, June 1993:36
14 Gore R, Garrett K, Schlecht R, ‘The dawn of humans. The first steps’,
National Geographic, February 1997:72
15 Jihanson DC, Ferorelli E, Gurche J, ‘The dawn of humans. Face-to-face with Lucy’s family’,
National Geographic, March 1996:96
16 Putman JJ, Brimberg S, Block I and Unruh J, ‘The search for modern humans’,
National Geographic, October 1988:439
17 Adams MA, Stefanakis M, Dolan P, ’Healing of a painful intervertebral disc should not be confused with reversing disc degeneration. Implications for physical therapies for discogenic pain’,
Clin Biomech, 2010, 25:961
18 Apkarian AV, Soasa Y, Sonty S et al., ‘Chronic back pain is associated with decreased prefrontal and thalamic gray matter density’,
J Neurosc, 2004, 24:10410
19 Hashmi A, Baliki MN, Huang L et al., ‘Shape shifting pain. Chronification of back pain shifts brain representation from nociceptive to emotional circuits’,
Brain, 2013, 136:2751
20 Ren W, Centeno MV, Berger S et al., ‘The indirect pathway of the nucleus accumbens shell amplifies neuropathic pain’,
Nature Neuroscience, 2016, 19:220
21 www.guy-declerck.com / Therapeutic considerations : The road to innovative approaches
22 cf. Google: ‘Preventing Overdiagnosis’ Quebec City August 2017
23 Shen H, ‘See-through brains clarify connections’,
Nature, 2013, 496 – doe:10.1038/496151a

DISCUSSIE

eric (03/03/2017)

er zijn 2 soorten van pijn, Pijn die uit de hersenen komt en pijn die niet uit de hersenen komt ik heb een zeer grote ervaring in mijn pijn die uit de hersenen komt en die zich over het ganse lichaam verspreid, Op dit gebied is er weinig kennis, ik weet zelfs hoe men dit onmiddellijk dit kan vaststellen. Het percentage is weliswaar zeer klein. Personen waar de pijn niet uit de hersenen komt en waar geen ernstige zichtbare letsels zijn moeten vooral in beweging blijven. Maar wie ben ik, dat ik zou zeggen hoe de vork aan de steel zit. groeten Eric

GEERAERT DIRK (07/03/2017)

Geachte, Als zelfstandig installateur chauffage en sanitair(63 jaar oud) heb ik de laatste maanden extra last van lage rugpijn. ik heb via mijn huisdokter een scan laten nemen waar een lumbago werd vastgesteld. Na een paar maanden aan 50% gewerkt te hebben via voorschrift van mijn huisdokter wordt dit nu momenteel betwist door mijn extra inkomensverzekering. Controledokter Dr J Janssens uit Groot- Bijgaarden beweert dat mijn arbeidsonbekwaamheid minder dan 25% bedraagt verdergaande op een onderhoud van 1 kwartier Ik gebruik reeds een andulatietafel prive. Op welke manier kan ik mijn gelijk best halen tegen deze controledokter. Vriendelijk groeten, Dirk Geeraert

Reageer