Lage rugpijn: oorzaak slechts in 15 % à 20 % van de gevallen met zekerheid te bepalen

Sinds 1960 kan slechts bij ongeveer 15% à 20% van alle patiënten die gedurende meerdere maanden (lage) rugpijn ervaren^1,2 relatief gemakkelijk en met quasi absolute zekerheid een duidelijke oorzaak vastgesteld worden^3,4,5. Iedereen heeft wel al eens gehoord over aangeboren afwijkingen (bv. scoliose, kyfose, spina bifida, etc.), wervelfracturen, inflammatoire ziektes (bv. Bechterew, reumatoïde artritis, etc.), metabole aandoeningen (bv. osteoporose, jicht, pseudojicht, etc.) en aandoeningen van buikorganen die lage rugpijn veroorzaken (bv. aneurysma aortae, nier- en prostaatproblemen, etc.). Infecties (bv. syfilis, tuberculose, streptokokken enz.) en kankers (bv. meningioom, osteosarcoom en metastasen van tal van weke delen-kankers) zijn voor slechts 1% verantwoordelijk voor rugpijn^6,7. Het is zo goed als onmogelijk volledig te genezen van deze aandoeningen. Maar voor al deze aandoeningen bestaan er wél effectieve (wat geen synoniem is voor ‘efficiënte’) medicamenteuze, fysiotherapeutische en chirurgische behandelingsschema’s die klachten kunnen helpen onderdrukken.

Bij bovenvermelde patiënten stelt men iets merkwaardigs vast. Bij een ongeval met gebroken wervels, of wanneer de wervelzuil ernstig aangetast is door bv. poliomyelitis, tuberculose of kankeruitzaaiingen, of in geval van spontaan opgetreden wervelbreuken ten gevolge van osteoporose of inname van hoge dosissen cortisone, zal bijna niemand ervoor kiezen om in bed te blijven. Bijna niemand zal er doelbewust en verlangend naar uitkijken om zijn dagelijkse activiteiten, zowel professioneel als recreatief, definitief stop te zetten. En bijna niemand is er echt op uit om zich permanent invalide te laten verklaren ondanks aanhoudende resterende rugpijnen en tal van andere ongemakken. Doorgaans voelen en begrijpen deze patiënten zeer goed wat er in hun lichaam omgaat en zijn ze bereid tot het bittere einde door te vechten.

Daartegenover staat dat bij de overige 80% à 85% van alle mensen wereldwijd die eveneens lage rugpijn en rugklachten ervaren, zich doorgaans een totaal ander probleem voordoet. Hoewel men nooit aan dergelijke aandoeningen zal sterven of er zelfs uiterst zelden een handicap aan overhoudt, is het des te merkwaardiger dat (recurrente) kortstondige intense lasten te wijten aan ‘eenvoudige en goedaardige lage rugpijn’ verantwoordelijk zijn (en blijven) voor een veel hoger percentage arbeidsongeschiktheid en verkregen invaliditeit (= langer dan één jaar arbeidsongeschikt).

Dit betekent gewoon dat medisch en paramedisch geschoold personeel helemaal niet op de hoogte is van het ontstaansmechanisme van de frequentste chronische en niet-dodelijke aandoening ter wereld⁸. Men kan zich afvragen waarom dit nog steeds zo is. Andere niet-levensbedreigende chronische aandoeningen die zeer frequent voorkomen en waarvan eveneens de precieze oorzaken nog steeds niet gekend zijn (zo niet waren ze reeds lang opgelost) zijn o.a. hoofdpijn, artrose en depressie⁹. Met ‘chronisch’ bedoelt men een aandoening die nooit kan en zal genezen omdat men er eenvoudigweg de oorzaak niet van kent en ze dus ook niet kan wegnemen. Het prijskaartje dat aan het individu en de maatschappij gepresenteerd wordt voor levenslange chronische behandelingen is dan ook bijzonder hoog⁹.

Voor alle andere chronische ziektes waaraan men vroeg of laat wél zal sterven, zoals bv. hartinfarct, beroerte, hoge bloeddruk, long- en nieraandoeningen, kanker, diabetes enz.^8,10,11 en die de meesten onder ons uiteraard veel meer ongerustheid en angst inboezemen, wordt veel intenser gezocht naar efficiënte behandelingen^11a. Men hoort en leest ook veel minder over een ‘belangrijke vooruitgang’ in het onderzoek naar de oorzaak en mogelijke behandelingen van niet-levensbedreigende aandoeningen, hoewel men er levenslang wel behoorlijk kan onder lijden. Voor eenvoudige en goedaardige lage rugpijn bestaat er dan ook niet de minste universeel aanvaarde en doeltreffende behandeling (van welke aard dan ook) die patiënten definitief of voor zeer lange periodes van zijn klachten kan verlossen¹². Geen enkele van de ca. 360 beschreven, gesuggereerde of uitgevoerde behandelingsmethodes voor dit type lage rugpijn kent een wetenschappelijk geëvalueerd slaagpercentage (‘evidence based medicine’: meer daarover in een verdere blog) dat hoger ligt dan 67%. Dit is het percentage dat men voor tal van niet-levensbedreigende chronische aandoeningen eveneens bereikt via het zogenoemd placebo-effect. Vrij logisch! Hoe kan je nu aan iets verhelpen als je er het ontstaansmechanisme niet van kent (of niet wilt kennen)?

Ik heb het gevoel dat men dit ontstaansmechanisme vaak niet wil kennen omdat ‘niets de waarheid meer op afstand houdt dan tijdsgebrek’¹³. “Wie in vuur en vlam staat voor de razendsnel evoluerende kennismaatschappij, heeft veel kennissen, maar schiet grandioos tekort in wat hij/zij aanprijst, want hij/zij beschikt zelden over kennis”¹³. Huisartsen en specialisten worden in 2 op 3 gevallen geconfronteerd met medisch onverklaarbare symptomen¹⁴, zeker wat de lage rug betreft. Dit leidt niet alleen tot frustratie bij de artsen zelf, daar ze al hun pogingen tot onderzoek en behandelingen zien falen. Maar het leidt ook (veel belangrijker!) tot een gefrustreerde rugpatiënt(e). Deze evolueerde immers van ‘gezonde’, zij het ongeruste, mens naar een ‘zieke’ ongeruste patiënt(e). Hij / zij voelt zich daarom ook meer en meer verwaarloosd door het medisch establishment¹⁵, eist daarom ook almaar meer ‘testen’ die zelden iets substantieels opleveren en ten slotte begint hij/zij een zoektocht op internet waar uiteraard ‘alles’ (?) te vinden en… zeker te begrijpen is (?)! Wat men er vindt, geeft zonder twijfel aanleiding tot hooggespannen verwachtingen… ‘Good luck’!

De tijden zijn nog niet veranderd in vergelijking met mijn adolescentenjaren toen ik luidkeels de lyrics van Bob Dylan meebrulde maar er toen de betekenis niet kon van begrijpen: ‘How many books must a doc read through before you call him a doc ? The answer, my friend, is blowin' in the wind. The answer is (still) blowin' in the wind’.

Wat uiteraard geen reden is om even te polsen waar de wind vandaan komt in volgende blogs.

Referenties

¹ Voscopoulos C, Lema M, ‘When does acute pain become chronic’,
Brit J Anaesth, 2010, 105 (Suppl 1):i69-i85
² Vos T, Flaxman AD, Naghavi M, et al., ‘Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990-2010. A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010’,
Lancet, 2012, 380:2163
³ White AA III, ‘The 1980 symposium and beyond’,
In: Frymoyer JW, Gordon SL (eds), ‘New perspectives on low back pain’,
American Academy of Orthopaedic Surgeons (AAOS) Symposium,
Workshop, Airlie, Virginia, May 1988:3
⁴ Deyo RA, ‘Accuracy of the history and physical examination for detecting clinically important lumbar disk herniations’,
In: Weinstein JN, Gordon SL (eds), ‘Low back pain. A scientific and clinical overview’,
Workshop, San Diego, California, November 1995:61
⁵ Borenstein D, ‘Medical diseases of the spine’,
In: Wiesel SW, Boden SD (eds), ‘Seminars in spine surgery’
WB Saunders Company, Philadelphia, 1995, vol 7:n°3
⁶ Deyo RA, Diehl AK, ‘Cancer as a cause of back pain. Frequency, clinical presentation, and diagnostic strategies’,
J Gen Intern Med, 1988, 3:230
⁷ Deyo RA, Rainville J, Kent DL, ‘What can the history and physical examination tell us about low back pain?’,
J Amer Med Assoc, 1992, 268:760
⁸ Vos T et al., ‘Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 301 acute and chronic diseases and injuries in 188 countries, 1990-2013. A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013’,
Lancet, 2015, 386:743
⁹ Weisz George, ‘Chronic disease in the twentieth century. A history’,
Johns Hopkins University Press, Baltimore, Maryland, 2014
¹⁰ National General Assembly WHO: Political declaration of the High-level Meeting of the General Assembly on the Prevention and Control of Non-communicable Diseases. 2011. http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/66/L.1
¹¹ WHO, Global status report on noncommunicable diseases 2014
ISBN: 978 92 4 156485 4
^11a Brody H, ‘Research commercialization’,
Nature, 2016, 533:S5
¹² Adams MA, Bogduk N, Burton K, Dolan P, ‘The biomechanics of back pain (3th Ed)’,
Churchill Livingstone Elsevier, 2013:227, 247 en 265
¹³ Rik Torfs, ‘Lof der Lankmoedigheid’
Van Halewyck, 2009
¹⁴ Schwartz ES, ‘Metaphors and medically unexplained symptoms. The art of medicine’,
Lancet, 2015, 386:734
¹⁵ Lupton Deborah, ‘Medicine as Culture. Illness, Disease and the Body (3rd Ed)’,
SAGE Publications Ltd, London, 2012