Klassieke radiologische röntgenbeelden van de lage rug
Doorgaans beschikken rugpatiënten over meer röntgenopnames van hun lage rug dan over familiefoto’s. Hoe zou dat komen? Zetten ze hun wervelzuil zo graag in de radiologische verf en straling, of is er iets verkeerd met de medische wetenschappelijke kennis? Feit is dat de kans met een gewone röntgengram een betekenisvolle afwijking te zien ter hoogte van het onderste deel van de wervelzuil (lumbale wervelzuil) zeer klein is en bij volwassenen onder de 50 jaar ongeveer 1 op 2500 bedraagt1,2.
De natuur heeft de menselijke wervelzuil, net zoals de drager ervan, niet perfect in elkaar gestoken. Net als alle andere organen in het menselijk lichaam, is ook de wervelzuil onderworpen aan de biologische processen van veroudering. Maar de lumbale wervelzuil lijdt er veel meer onder, omdat ze reeds heel vroeg dagelijks onderhevig is aan enorme belasting tijdens het zitten, staan, lopen, draaien en heffen. Daarenboven verdwijnen ook de cellen die de tussenwervelschijven moeten beschermen tegen vroegtijdige slijtage (zgn. notochordale cellen). Omdat deze cellen onvoldoende collageenvezels vormen (type 2), zijn ze niet bestand tegen de enorm mechanische belasting, worden ze daarom geleidelijk aan als nutteloos ervaren en verdwijnen ze ten slotte rond het 10de levensjaar3. Dit is de prijs die we als rechtop lopend zoogdier moeten betalen. Omdat we niet op 4 poten rondlopen, is de lumbale wervelzuil onderworpen aan enorme slijtage.
In ongeveer 80 à 85% van de gevallen staan de vele ‘abnormale’ radiologische bevindingen helemaal niet in verband met lage rugpijn4,5,6,7,8,9. Alle gekende afwijkingen treden bij iedereen op gedurende een normale levensverloop van 80 à 85 jaar en bieden niet de minste opheldering bij de verklaring van eventuele lage rugpijn10,11,12. M.a.w., alle gekende afwijkingen zullen zich voordoen bij iemand die nooit lage rugpijn zal hebben, bij iemand die af en toe lage rugpijn ervaart en bij diegenen die veel opstoten van lage rugpijn ondervinden. En of deze afwijkingen er nu zijn of niet, deze foto’s zijn geenszins nodig om een behandeling te starten!
Slechts in 15 à 20% van de gevallen vindt men een abnormaliteit waarvan men met zekerheid kan zeggen dat ze de oorzaak is van lage rugpijn2,10,13,14,15,16,17. Het betreft dan doorgaans een aangeboren afwijking, een breuk, een infectie, een ontsteking, een metabole aandoening, een kanker, m.a.w. een afwijking waarvan de arts zeker in kennis moet gesteld worden, omdat ze kan behandeld worden. In al deze gevallen is het voor de arts trouwens ook niet zo moeilijk reeds op voorhand via het verhaal en klinisch onderzoek te beseffen dat er iets ernstigs aan de hand is. En daarom is een röntgenogram in zo’n geval zeker aangewezen.
O ja... Vermoedt een arts dat u een discushernia hebt of dat er een andere oorzaak aan de basis ligt van uw zenuwwortelirritatie (spinale stenose), verspil dan geen tijd of geld aan routine-röntgenfoto’s. Deze pathologieën zijn gewoon niet zichtbaar op foto’s10,18,19. De meest directe weg om deze vast te stellen is een MRI.
Behalve bij de planning van een heelkundige ingreep in de lage rug, bij chronische lage rugpijn na een korte kuur van eender welk conservatief behandelingsschema, of bij vermoeden van een breuk (hiervoor bestaan tal van redenen!) zijn er helemaal geen indicaties om röntgenfoto’s van de lage rug te nemen2,18,20. Klassieke röntgenopnames geven vaak zelfs geen ernstige aandoeningen weer zoals een infectie of kanker16,17. In 55 à 70% ervan is ook een wervelbreuk te wijten aan osteoporose niet zichtbaar21.
Het al of niet aanvragen van röntgenfoto’s door de artsen hangt af van hun kennis van vermelde wetenschappelijke data22. De richtlijnen om al dan niet foto’s te nemen, worden zelden of nooit gevolgd, en dit hoofdzakelijk om economische redenen2,23,24,25. Nochtans is het belangrijk in te zien dat de wetenschap er nog helemaal niet in geslaagd is om ‘pijn’ duidelijk aan te tonen. Het is dan ook geenszins verwonderlijk dat men vanuit een soort ‘natuurlijke drang’ ook röntgenologisch blijft zoeken naar ‘iets’ waar zowel de arts als de ruglijder zich kan achter verschuilen om lage rugpijn te ‘verklaren’. Weliswaar zonder enig beschreven en overtuigend wetenschappelijk bewijs! Maar wat heeft een arts anders aan te bieden? Anderzijds zijn er ook de hooggespannen verwachtingen van de rugpatiënt. Hij of zij is er stellig van overtuigd dat de oorzaak voor zijn lage rugpijn te zien zal zijn op een röntgenfoto. Deze verwachting is zelden een goede reden om massa’s nutteloze foto’s te nemen behalve wanneer zelfs de argumentatie van de arts niet volstaat om een rationeel ingestelde rugpatiënt van dit verzoek te doen afzien26. In het leven moet je nu eenmaal een zeer sterk karakter hebben om je gefundeerde standpunten niet te verloochenen en te weerstaan aan het economisch gegeven van ‘u vraagt, wij draaien’.
Onderstaande röntgenfoto van de lumbale wervelzuil van een 76-jarige man toont bij benadering het resultaat van alle normaal te verwachten slijtageverschijnselen die een menselijke wervelzuil kunnen ‘veranderen’. Niemand gelooft dat deze man die hard gewerkt heeft in een bauxietmijn in Australië … nooit enige rugpijn ervaren heeft. Deze fiere man wilde gewoon weten waarom zijn rug ‘krom’ stond en waarom hij wat kleiner werd.
Als de radioloog wijst op de aanwezigheid van discusdegeneratie, dan is dat niet noodzakelijk de reden van lage rugpijn11,27. Discusslijtage start bij iedereen rond de leeftijd van 20 jaar. Een derde van alle mensen jonger dan 30 jaar en zonder enige lage rugpijn vertonen tekenen van discusslijtage. Men stelt discusdegeneratie vast bij 60% van alle pijnvrije mensen tussen 40 en 60 jaar. Iedereen boven de 60 jaar heeft discusdegeneratie maar ervaart daarom niet noodzakelijk lage rugpijn28. Er is heel wat meer nodig om lage rugpijn te verklaren.
Stelt men osteofyten vast, dan is dat evenmin een verklaring voor lage rugpijn of ‘ischias’11. Het verschijnen van osteofyten treedt ongeveer gelijktijdig in met de periode waarin de discusslijtage zich voordoet8.
Artrose in de zygapophyseale ‘facet’-gewrichten verschijnt doorgaans nadat discusdegeneratie is opgetreden8. Facetartrose komt evenveel voor bij mensen die geen lage rugpijn ervaren.
Rapporteert de radioloog milde verschuivingen van wervels t.o.v. elkaar (spondylolisthese graad 1 of minder dan 25% van de breedte van de wervel), dan is dat evenmin reden tot paniek. Dit fenomeen komt bijzonder veel voor eenmaal de discusslijtage ingezet werd. De verschuiving komt even frequent voor bij asymptomatische personen als bij diegenen die lage rugpijn hebben9,29. Grotere verschuivingen van meer dan 25% kunnen met rugklachten geassocieerd worden, maar zijn niet zo’n frequente bevinding9.
Wordt een defect beschreven in de benige ring achteraan de wervel (spondylolyse is niet afgebeeld op bovenstaande röntgenfoto), dan is dat evenmin een noodzakelijke reden voor lage rugpijn. Spondylolyse komt evenveel voor bij personen die nog nooit rugpijn ervoeren9.
Bijna iedere wervelzuil die tijdens een autopsie onderzocht wordt, vertoont Schmorlse nodules (cf. blog ‘Schmorlse nodule’). Daarom zijn deze nodules geenszins verontrustende vaststellingen en evenmin diagnostisch voor de zgn. ziekte van Scheuermann (zie blog ‘Ziekte van Scheuermann’). Schmorlse nodules komen bijna bij iedereen voor, met of zonder rugpijn9.
Vroeg of laat zult u ‘fotootjes’ laten nemen van uw lage rug. Het heeft geen zin vandaag nog een fotocollectie van uw lage rug aan te leggen. Schrik ook niet van het Latijnse jargon dat de radioloog in de mond neemt. Dit is nu eenmaal de universele medische taal die eensluidende communicatie tussen artsen mogelijk maakt. De bedoeling van onderstaande beelden is een idee te geven van datgene waarnaar al die moeilijke Latijnse termen verwijzen. U zult zeker veel minder pijn ervaren wanneer u een poging doet het verslag van de radioloog te begrijpen. Het is doorgaans niets meer dan een beschrijving van de anatomie van de wervelzuil. En panikeer niet wanneer u bovenstaande termen leest. Meestal zijn ze niet de reden van uw rugpijn. Er is veel meer nodig om uw lage rugpijn te verklaren.
Referenties
1 Nachemson A, ‘The lumbar spine. An orthopaedic challenge’,
Spine, 1976, 1:59
2 Deyo RA, Diehl AK, ‘Lumbar spine films in primary care. Current use and effects of selective ordering criteria’,
J Gen Intern Med, 1986, 1:20
3 www.guy-declerck.com / Lumbar Intervertebral Disc / Intradiscal Cells
4 Powell MC, Wilson M, Szypryt P et al., ‘Prevalence of lumbar disc degeneration observed by magnetic resonance in symptomless women’
Lancet, 1986, 2:1366
5 Boden SD, McCowin PR, Davis DO et al., ‘Abnormal magnetic-resonance scans of the lumbar spine in asymptomatic subjects’,
J Bone Joint Surg, 1990, 72A: 1178
6 Osterman K, Schlenska D, Poussa M et al., ‘Isthmic spondylolisthesis in symptomatic and asymptomatic subjects, epidemiology, and natural history with special reference to disk abnormality and mode of treatment’
Clin Orthop Relat Res, 1993, 297:65
7 Jensen MC, Brant-Zawadzki MN, Obuchowski N et al., ‘Magnetic resonance imaging of the lumbar spine in people without back pain’,
N Engl J Med, 1994, 331:69
8 Andersson GBJ, ‘The epidemiology of spinal disorders’,
In: Frymoyer JW, Ducker TB, Hadler NM et al. (editors), ‘The Adult Spine. Principles and Practice’,
Lippincott-Raven, Philadelphia, 1997:93
9 van Tulder MW, Assendelft WJ, Koes BW et al., ‘Spinal radiographic findings and nonspecific low back pain. A systematic review of observational studies’,
Spine, 1997, 22:427
10 Liang M, Komaroff AL, ‘Roentgenograms in primary care patients with acute low back pain. A cost-effectiveness analysis’,
Arch Intern Med, 1982, 142:1108
11 Frymoyer JW, Newberg A, Pope MH et al., ‘Spine radiographs in patients with low-back pain. An epidemiological study in men.
J Bone Joint Surg, 1984, 66A:1048
12 White AA III, Panjabi MM, ‘Clinical biomechanics o the spine (2nd Ed)’,
J B Lippincott Company, Philadelphia, 1990:390
13 White AA III, ‘The 1980 symposium and beyond’,
In: Frymoyer JW, Gordon SL (eds), ‘New perspectives on low back pain’,
American Academy of Orthopaedic Surgeons (AAOS) Symposium,
Workshop, Airlie, Virginia, May 1988:3
14 Deyo RA, ‘Accuracy of the history and physical examination for detecting clinically important lumbar disk herniations’,
In: Weinstein JN, Gordon SL (eds), ‘Low back pain. A scientific and clinical overview’,
Workshop, San Diego, California, November 1995:61
15 Borenstein D, ‘Medical diseases of the spine’,
In: Wiesel SW, Boden SD (eds), ‘Seminars in spine surgery’
WB Saunders Company, Philadelphia, 1995, vol 7:n°3
16 . Deyo RA, Diehl AK, ‘Cancer as a cause of back pain. Frequency, clinical presentation, and diagnostic strategies’,
J Gen Intern Med, 1988, 3:230
17 Deyo RA, Rainville J, Kent DL, ‘What can the history and physical examination tell us about low back pain?’,
J Amer Med Assoc, 1992, 268:760
18 Hakelius A, Hindmarsh J, ‘The comparative reliability of preoperative diagnostic methods in lumbar disc surgery’,
Acta Orthop Scand, 1972, 43:234
19 Scavone JG, Latshaw RF, Rohrer GV, ‘Use of lumbar spine films. Statistical evaluation at a university teaching hospital’,
JAMA, 1981, 246:1105
20 Deyo RA, Bigos SJ, Maravilla KR, ‘Diagnostic imaging procedures for the lumbar spine’,
Ann Intern Med, 1989, 111:865
21 www.guy-declerck.com / Spinal Pathologies / Spinal Osteoporosis: 29
22 Cherkin DC, Deyo RA, Wheeler K et al., ‘Physician variation in diagnostic testing for low back pain. Who you see is what you get’,
Arthritis Rheum, 1994, 37:15
23 Schroth WS, Schectman JM, Elinsky EG et al., ‘Utilization of medical services for the treatment of actue low back pain: conformance with clinical guidelines’,
J Gen Intern Med, 1992, 7:486
24 Suarez-Almazor ME, Belseck E, Russell AS, ‘Use of lumbar radiographs for the early diagnosis of low back pain. Proposed guidelines would increase utilization’,
JAMA, 1997, 277:1782
25 Freeborn DK, Shye D, Mullooly JP et al., ‘Primary care physicians' use of lumbar spine imaging tests: effects of guidelines and practice pattern feedback’,
J Gen Intern Med, 1997, 12:619
26 Deyo RA, Diehl AK, Rosenthal M, ‘Reducing roentgenography use. Can patient expectations be altered?’,
Arch Intern Med, 1987, 147:141
27 Biering-Sørensen F, Hansen FR, Schroll M et al., ‘The relation of spinal X-ray to low-back pain and physical activity among 60-year-old men and women’,
Spine, 1985, 10:445
28 Powell MC, Wilson M, Szypryt P et al., ‘Prevalence of lumbar disc degeneration observed by magnetic resonance in symptomless women’,
Lancet, 1986, 2:1366
29 Osterman K, Schlenska D, Poussa M et al., ‘Isthmic spondylolisthesis in symptomatic and asymptomatic subjects, epidemiology, and natural history with special reference to disk abnormality and mode of treatment’,
Clin Orthop Relat Res, 1993, 297:65
GALLERIJ
Ik heb op 12 en op 18 augustus rugoperatie gehad. Hernia L4-L5. Plaatje geplaatst en fixeerbout. Pijnuitstraling in Li-been volledig verdwenen. Heb zelf een Andumedic-tafel. Mag ik verder gaan met gebruik (ontspannend, rustgevend...) of nog even wachten na de operatie? Vriendelijke groeten, Jaak Simons, Hasselt
Dat klinkt allemaal logisch! Maar hoe kan men dan echt (in mensentaal) weten of zien, wat de werkelijke oorzaak is van mijn enorme pijnen die ik nu al reeds jaren moet ondergaan ? Constante stijfheidspijn in de lage rug, zowel in het midden als naar rechts en links. Uitstraling op de bekken, in de heup, naar de teelballen, via de bovenbenen naar de knieën. Hoe verklaart men dat?
Ik heb mri foto's van mijn wervelzuil op mijnIPAD staan. Ik kan er een doorsturen na verschillende perioden met opstoten heb ik nu eenleefbaar leven met pijnstillers3x/dag'. Een van mijn dochters heeft een andulatiematras,maar volgens de huisarts kan dat niet zo effectief helpen ik ben wel83y
Geachte Dames, Heren. In november 2011 kocht ik een Andulatie Matras, die mijn echtgenote en ik, dagelijks gebruiken. Ik zou graag op de hoogte blijven van alle info die hiermee betrekking heeft. In de video uitleg over alle programma's zag ik dat sindsdien sommige programma's aangepast werden en er een paar bijgevoegd zijn. Kunnen die aanpassingen gebeuren op mijn matras?
Dit zou Kunnen, maar neem het niet te serieus. Als de tusseschijf degeneratief is en je moet ervan kruipen dan is het niet okey :D
Ik ben nu zes jaar verder met problemen met lagen rugklachten waar mee lwervel l4 enl5 is vastgezet is en een protese nu wat ik heel veel heb is spierpijn en zenuwpijn in de onderbenen slaap zeer slecht en het is zo ver aan het komen dat ik kosten met pijn leef is er een oplossing voor mijn probleem ben 53 jaar en geloof me het is geen leven voor men vrauw gr
ja ik heb ook problemen met mijn rug onder aan de rechte zijde daarmee neem ik nu altijd de fiets .Kan er daar nog iets aan gedaan worden ?
Persoonlijk lees ik hier niks nieuws. Veel liever zou ik gelezen hebben dat de meeste lage rugpijnen kunnen tegen gegaan of verbetert worden door bewegingtherapie, zwemmen enz... Dr. Guy is gekend voor zijn standpunten doch heeft hij al patienten van hun pijn verlost en zo ja, hoe? Gelden de normen ook na een operatieve ingreep op niveaux L4-L5 & L5-S1 en na tien jaar een zelfde ingreep.?Wat moet die partient doen die dagelijks zeer veel rugpijn heeft, pillen slikken,als Tramadol 200mg x 2 ' Help ons lijden verminderen , en wees er zeker van alles stadiums doorlopen van pijnkliniek, rugschool, alternatieve enz....met dank
Hallo, Ik ben negen maal geopereerd aan mijn onderrug maar nog steeds niet tot een oplossing gekomen,tot zo ver ik nu in de pijnkliniek alle maanden vertoef.Bij deze d'r moest ik onder de mri scan wat ik ook heb gedaan de zoveelste ondertussen ik kan ze op handen en voeten niet meer tellen.Ik vroeg die d'r of mijn rug al volledig terug aan elkaar was gegroeid en die kon dat niet zien wand hij had juist maar gestudeerd voor het bekijken van mijn zenuwen.met uw verhaal weet ik echt niet meer waar ik naar toe kan gaan .Sind ik de laadsteiger keer geopereerd ben zit ik met gelijk twee knobbeltjes langs bijde kanten een ter hoogte van de lage rug.ze dachten aan hymahologie of iets in deze term ze hebben mij doorgestuurd naar een kinesist en die heeft er met een grote koperen kegel alle twee dagen hard zitten over vrijven ,maar dit is nooit weg gegaan nu hebben ze mijn rug zenuwen al doorgebrand heb al duizend inspuitingen gehad en het blijft steeds hetzelfde als ik mij te fel beweeg is het net of ze in mijn lichaam snijden met een mes en snachts is dat onleefbaar ik slaap dagen aan een stuk niet ik neem pillen morphine geval 100 Mg 2 maal daags die dan ook niks helpen durf ze niet laten voor als de pijn zou verergeren.Mischien weet u waar ik bij te recht kan wand ik weet het niet meer ik ben van Gent 9000 ik woon op de Elyzeesevelden 13 f België .ik ben bij de volgende d'r geopereerd d'r Koessens Ronald,Van lerberge,Van de Kerkhove ,Van de Walle normaal hoog aangeschreven d'r of proffesioneler maar daar ben ik niet beter van geworden,er is er een bij waar ik aan vroeg wat ik nog zou kunnen doen,die zij gewoon in het klooster gaan en stil zitten zo toen was ik 40 jaar,ik word er nu 56 j dus ik ben bijna 16 jaar bezig om dit in orde te krijgen ongelooflijk tog.alvast bedankt
Geachte, Heb het artikel gelezen over lage rugpijn, heb zelf al een groot aantal foto's scanner beelden van CT MRI . Probeer er mee te leven maar niet gemakkelijk, mijn grootste probleem is de zomer en de warmte. bij goed weer en dus hogere temperaturen zijn mijn klachten veel groter en mijn benen willen niet mee dus wandelen is uit gesloten. volgens de dokters is dit niet te begrijpen en is er onbegrip die het voor mij zeer moeilijk maakt. Is er een verklaring
Ik ben 43 jaar en lijd sinds mijn 20ste aan lage rug pijn ik heb een gans familliealbum bij een van mijn rug maar steeds zijden ze niks te zien niks te vinden sinds 2008 is het sterk verergerd en heb ik zenuwpijnen in mijn bene bij gekregen Mijn behandelde arts zij in 2008 na een hele reeks mri en scans nog maar eens dat ik de rug had van een 80 jarige dat ik het rusteger aan moest doen niet heffe sleuren lang stappen lang zitten Dit hadden ze mij ook jaren geleden kunnen zeggen dan had ik tenminste aangepast werk kunnen zoeken wat nu dus veel te laat is Nu zijn we 2016 en sinds 6 jaar gaat het drastis achteruit De pijn stillers helpen al lang niet meer en de pijn eist zijn tol op zowel geestelijk als lichamelijk vlak emotioneel vlug geraakt en als ik dan mijn huishouden heb gedaan moet ik in de namiddag rusten om s avonds aan het avondeten te beginnen Dus waarom al die scans en mri er zijn gewoon te wijnig goede dokters die de juiste diagnose op tijd kunnen stellen Van sanden m grobbendonk
Beste mede mensen en rugpijn leiders, ik heb jaren rug pijn geleden een MRI toonde aan dat ik een dubbele hernia had en bovendien een scheve wervelkolom , De diagnose bracht geen oplossing voor de pijn. Wanneer ik niet meer recht kon van de pijn, voorzichtig uit bed laat glijden op de knie en dan recht drukken naar de huisarts en een prik halen bracht dan verlichting. Ik ben zelf geen doctor maar de conclusie is dat niet het bot pijn veroorzaakt maar de zenuwen er omheen voor een ontsteking zorgen die de pijn veroorzaakt. Na vele jaren pijn en slecht slapen las ik over minder zuren eten en leek het me de moeite om dat te proberen. Ik volg niet een totaal zuurdieet ik doe slechts twee dingen niet meer en ik ben na korte tijd nu al ruim 2 jaar zonder pijn, Ik eet geen enkele citrus vrucht of fruitsap ervan , ik drink geen frisdranken met acid koolzuurgas meer. Het zuurdieet voor ernstige reuma gaat veel verder maar rugpijn is per definitie geen reuma maar schijnbaar zorgt minder zuur voor minder ontstekingen ten gevolge van geknelde zenuwen en verdwijnt de pijn. Vriendelijke groeten, Cor Genevasen
Beste Dr. Declerck, ik heb met grote belangstelling uw verhelderend artikel gelezen. Om mezelf te situeren: ik ben Lic. Kinesitherapie (VUB), Dr. in de Osteopathie (LUdeS, Lugano) en heb het franse Diplôme National Supérieur de Médecine Acupuncturale. Ik ben gespecialiseerd in de "Rééquilibration Fonctionnelle, Méthode Solère". Momenteel werk ik nu al 7 jaar in de omgeving van Alicante, Spanje. Het is interessant om te vermelden dat omzeggens 90% van mijn patiënteel ouder is dan 65 jaar. De werkhypothese die ik gaandeweg in mijn carrière heb opgebouwd ivm klachten van het bewegingsapparaat, dus ook rugklachten, is het gevolg van al mijn opleidingen, en vooral bij Solère, en de dagelijkse observaties in mijn kabinet. Ondanks de aanwezigheid van (uitgebreide) slijtageverschijnselen kan ik in de meeste gevallen goede tot zeer goede pijnvermindering bekomen, dikwijls gedurende een (langere) periode die de patiënt tevreden stelt. De gebruikte behandelingstechnieken zijn een combinatie van osteopathie/acupunctuur/triggerpointtherapie/kinesitherapie in een combinatie die voor elke patiënt verschillend is. Met deze behandelingswijze ga je op geen enkele manier de artrose/slijtage behandelen, maw, de Rx ziet er waarschijnlijk net zo uit na de behandeling als ervoor, met uitzondering misschien van mogelijke posturale afwijkingen bij staande opnamen die nadien minder opvallend zijn. Gezond boerenverstand zegt dan dat de radiologische afwijkingen niet de rechtstreekse oorzaak zijn van de pijn. De diagnostiek die voorafgaat aan de behandeling is altijd een batterij van bewegings- en palpatoire testen waarbij posturologische observaties in stand, zit en lig extreem belangrijk zijn. En hiervoor moet de patiënt natuurlijk bewegingen doen, in tegenstelling tot radiologische opnames waar je absoluut niet mag bewegen. De rechtstreekse oorzaak van de pijn is (in afwezigheid van "echte" pathologieën zoals aangegeven in uw artikel) bijna altijd terug te voeren tot overbelastingsverschijnselen van de weke delen. Mechanische overbelasting komt niet alleen van buitenaf (dagelijkse activiteiten, zwaar werk, enz.) maar evenzeer van binnenuit, bvb te wijten aan een gebrekkige houding tov de zwaartekracht. Dit posturologisch fenomeen wordt dwangmatig opgelegd aan de wervelzuil/bekken/onderste ledematen door een ongelukkige combinatie van bewegingsbeperkingen in verschillende gewrichten in deze as, beperkingen die op zich niet altijd pijnlijk zijn en die heel dikwijls ook te vinden zijn in een andere zone dan waar de pijn zich manifesteert! Dit type van articulaire restricties is in zekere mate ook onafhankelijk van al of niet aanwezige artrose. Dit is een osteopathisch concept. Die "verkeerde" houding is in dit concept dus niet het gevolg van de pijn, maar eerder een achterliggende, perpetuerende oorzaak van de pijn. Indien het lichaam van de patiënt het nog toelaat leidt het verminderen/wegnemen van deze articulaire restricties dmv passieve mobilisaties/manipulaties bijna altijd en meestal onmiddellijk tot een betere houding tov de zwaartekracht, op voorwaarde dat je de significante restricties hebt gevonden, wat niet altijd evident is (hier spelen de palpatoire en observationele skills van de therapeut een belangrijke rol!) Een frappant voorbeeld is de hoogstand van een crista iliaca in staande houding die soms al na één sessie verdwenen is! Zulke hoogstand wordt dikwijls, verkeerdelijk, toegeschreven aan een beenlengteverschil. Heel toepasselijk noemen wij zoiets in ons jargon een vals beenlengteverschil. Een interessant fenomeen is dat er een zekere correlatie bestaat tussen de betere houding en mobiliteit na de behandeling en de manier waarop de patiënt zich onmiddellijk "beter in zijn vel voelt". Intuitief voelt de patiënt aan of de behandeling "de juiste" geweest is of niet voor zijn probleem. En dan komen we terug op de hypothese dat de rechtstreekse oorzaak van de pijn dikwijls te wijten is aan mechanische overbelasting van spieren (myofasciale triggerpunten!), pezen, enz. met mogelijke lokale weefsel- (micro)schade tot gevolg (bvb frictiesyndromen). In het geval van lage rugklachten spreken we hier over het ganse complex van de rugspieren, rompstabilisatoren en de heup/bekkenspieren. Uiteraard ga je met posturale verbetering geen onmiddellijk herstel van weefselschade bekomen! Maar in de wetenschap dat het lichaam constant bezig is zichzelf te herstellen, ga je dit zelfhelend vermogen een duw in de rug geven door de perpetuerende factoren te verminderen/uit te schakelen. In deze optiek maak ik nadien dan ook gebruik van lokale therapie op de pijnzone, die dan meestal ook meer succesvol is. In mijn communicatie naar de patiënten toe maak ik gebruik van het beeld van de lekkende kraan (posturale afwijkingen) die een plas veroorzaakt (weefseloverbelasting die pijn veroorzaakt) die moet opgedweild worden (de therapie). Zolang je de kraan niet dichtdraait blijf je dweilen. Bij jongere personen en/of recente klachten is de kans groter dat, met enkel lokale of antiinflammatoire therapie en actieve oefeningen, de pijn langdurig wegblijft omdat een jong lichaam beter overweg kan met posturale afwijkingen en gemakkelijker herstelt of omdat het cognitief beeld over de klachten nog niet "vastgeroest" is. Uiteraard speelt het radiologisch beeld mee in zoverre dat de uitgebreide aanwezigheid van artrose het behandelingsresultaat kan beperken in efficiëntie en in de tijd. In die zin kan een radiografie bij oude personen een tool zijn in het aangeven van een verwachtingspatroon naar de patiënt toe, en vooral aan de therapeut informatie geven over de intensiteit waarmee de mobilisatietechnieken kunnen/mogen worden toegepast. Een andere factor is natuurlijk de mogelijke aanwezigheid van mentale of emotionele belasting, dikwijls omwille van andere oorzaken, die de perceptie van de pijn nadelig kan beïnvloeden. In dit geval komen we dan terecht in de finesses van de "Méthode Solère" met toegevoegde viscerale normalisaties en behandeling van specifieke acupunctuurpunten, maar dat is dan weer een ander hoofdstuk. Met collegiale groeten, Koen Cuypers