Het mysterie rond verouderen

De Wereldgezondheidsorganisatie slaat alarm

Het is en blijft voor de medische wetenschap een fenomenale uitdaging om te achterhalen waarom de mens en zijn organen verouderen ^1,2. Ouder worden, is de hoofdreden waarom patiënten en hun familie steeds vaker in aanraking komen met ongelooflijk complexe medische problemen³. In 2017 sloeg de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zelfs alarm. Niet alleen wegens het wereldwijd stijgend aantal bejaarde mensen, maar vooral omdat traditioneel geschoolde huisartsen en specialisten steeds meer – in het ergste geval bij 2 patiënten op 3 – geconfronteerd worden met klachten die ze ofwel niet begrijpen, ofwel na grondig onderzoek ook niet kunnen verklaren⁴ (cf. Blog ‘De machteloosheid van geneeswijzen bij chronische aandoeningen’).

De Wereldgezondheidsorganisatie waakt nochtans over ons

De WHO waakt over de gezondheid van miljarden mensen en vraagt zich daarom ook terecht af waarom westerse en oosterse geneeswijzen elkaar niet zouden kunnen ontmoeten^4a,4b,4c,4d. Van oosterse zijde werden voorstellen geopperd om elkaars trukendoos aan ernstig wetenschappelijk onderzoek te onderwerpen. Door relatief goedkoop ‘comparative effectiveness research’ (CER) kan men de efficiëntie van elkaars behandelingen vergelijken. Onderzoek van meer dan één miljoen mensen met al hun medische problemen kan relatief eenvoudig geanalyseerd worden via elektronische medische dossiers (= CER). Het laat geen statische manipulaties toe. Maar bij de hedendaagse ‘gouden standaard’ onderzoeksmethode worden veel vragen gesteld. Men zweert bij de prospectieve, gerandomiseerde, gecontroleerde en dubbelblinde onderzoeken maar ze zijn zeer duur en zeer tijdrovend.

Het ergste is dat deze traditionele westerse onderzoeken slechts gebeuren op kleine aantallen. Wanneer men slechts met moeite 300 à 500 en daarenboven goed geselecteerde patiënten aan vernoemde onderzoeken onderwerpt, is het een koud kunstje om op een bevooroordeelde manier de resultaten statistisch te manipuleren. Op basis hiervan concluderen dat één of andere behandelingstruc wereldwijd bij iedereen efficiënt zal zijn, is te hoog geblazen van de westerse toren. Niet alle geneesmiddelen zijn efficiënt bij iedere genetisch verschillende groep mensen. Ze kunnen zelfs gevaarlijk zijn^4e. In september 2018 kon men ook duidelijk aantonen waarom het traditionele type westerse onderzoek verkeerd loopt^4f. Meer daarover in toekomstige blogs.

Verouderingsprocessen compliceren ziektebeelden

Men vermoedt – zonder echter zeker te zijn – dat de toenemende complexiteit van tal van ziektes te wijten is aan verouderingsprocessen die veranderingen teweegbrengen in onze genetische informatie⁵. Deze mutaties zouden dan de verklaring zijn voor het feit dat organen het in toenemende mate laten afweten⁶.

Geen enkel geneesmiddel ‘geneest’ het verouderingsproces

De huidige gespecialiseerde medische kennis heeft haar limieten bereikt⁴. Vanaf hun studentenjaren wordt aan artsen-in-spe uitgelegd dat de meeste ziektes met ‘genees’-middelen kunnen genezen worden. Maar door dagelijkse ervaring weten ze dat veel geneesmiddelen geen geneeskrachtige eigenschappen bezitten, wel integendeel^7,8. Omdat bij bejaarde personen vaak onvolledige en verkeerde diagnoses gesteld worden, luidt de WHO de alarmbel. Honderdduizenden zieken vallen ten prooi aan extra lijden of óverlijden zelfs ten gevolge van niet-aangepaste medicatie(s)^9,10. Medische congressen worden speciaal georganiseerd om over-diagnose en overbehandeling in te dijken en op zoek te gaan naar andere oplossingen¹¹.

2000-jaar oude basisprincipes werden weinig gepromoot

De zelfverzekerde Griekse arts en filosoof Galenus van Pergamon (129-216 n. C.), lijfarts van de Romeinse keizer Marcus Aurelius, was behept met een intense honger naar kennis en wetenschappelijk onderzoek^12,13. In zijn bewaard gebleven boeken ‘De Sanitate Tuenda’ of ‘Hoe blijven we gezond?’ legt hij uit dat verouderen helemaal geen ziekte is. ‘Dit natuurlijke proces’, schreef hij, ‘verschilt bij iedereen, ligt vast vanaf onze geboorte, maar de evolutie ervan hangt af van hoe gezond we willen leven’. Dit is wat men noemt ‘een waardevolle wetenschappelijke vaststelling’. Niemand heeft deze stelling ooit kunnen weerleggen. Galenus had 40 jaar nodig om tot deze conclusie te komen en testte zijn ‘anti-aging’-principes alleen uit op collega’s. Misschien is dat de reden waarom zijn wijze conclusies op heden nog steeds bijzonder moeilijk geïmplementeerd worden. Iedereen zou vanaf zijn jeugdjaren vaak moeten bewegen (zonder echter in extremen te vervallen), gezond eten, gezond ademen, zorgen voor een goede darmlediging, voldoende slapen, dromen en ‘genieten’, en ... zich regelmatig laten masseren. Galenus was een heel wijs man. Het is dan ook niet te verwonderen dat zijn bijzondere ‘avant-garde’-inzichten jaloerse polemieken en bitsige reacties uitlokten. Desondanks leefde hij lang en gezond, en werd 80 jaar.

2000 jaar later herontdekt de WHO de Galenische aanpak

U raadt nooit waarom de WHO ons sinds ca. 2010 aanraadt de voorstellen van Galenus toch in overweging te nemen en in praktijk om te zetten. De WHO wil ons doen inzien hoe we ons op ons levenspad kunnen vrijwaren van veel onnodige ziektes. De WHO wil zelfs de oosterse met de westerse geneeskunde verzoenen. Omdat we bijna allemaal te weinig lichamelijk actief zijn, van de verkeerde spijzen en dranken genieten, vuile lucht inademen en om deze redenen een gestoorde darmevacuatie en slaapproblemen ontwikkelen, worden wereldwijd honderdduizenden mensen chronisch ziek¹⁴.

Toch verkiezen we onze dagelijkse portie ‘genees’-middelen

Omdat het voor de meerderheid van de mensen ongelooflijk moeilijk is doodsimpele raadgevingen te aanvaarden of consequent uit te voeren, ziet de geneesmiddelen-business hier een ‘gat’ in de markt. Paradoxaal genoeg houden we ervan onze eigen ziektes in stand te houden en verkiezen ons leven door te brengen in lijden en miserie. Daarom zijn we ook medeverantwoordelijk voor de explosie van zgn. ‘genezende’ middelen, waarmee allerlei ouderdomsklachten en -kwaaltjes bestreden worden⁴. In de ijdele hoop gezond te blijven, zowel in medisch als sociaal opzicht, werd het slikken van een dagelijkse portie ‘genees’-middelen een verplicht onderdeel van onze cultuur¹⁵. En even paradoxaal genoeg nemen we er zelfs graag de neveneffecten bij, want we denken dat die ook te ‘genezen’ zijn.

Bob Dylan vergat enkele lyrics in zijn ‘Blowin’ in the wind’.

Studenten geneeskunde moeten, zoals alle andere studenten, enorme massa’s leerstof verwerken. Het menselijke brein schiet echter grandioos tekort om de supersonische snelheid bij te houden waarmee computerbreinen onderzoeksinformatie de wereld blijven insturen^16,17. Nobelprijswinnaar Literatuur 2016, Bob Dylan, was nog beroemder geworden had hij in de lyrics van zijn ‘Blowin’ in the Wind’ nog een extra zin toegevoegd:
“ How much science must a doc read through before you call him a doc? ”
“ The answer, my friend, is blowin’ in the wind. The answer is blowin’ in the wind ”

Misschien bent u bij de 5% gelukkigen?

Inmiddels hoop ik dat u behoort tot de 5% van de wereldbevolking die nog niet lijdt aan één of andere ziekte^18,19. In dat geval beschikken uw chromosomen nog over voldoende goed functionerende genen die de moleculaire machinerie in uw cellen niet verstoord hebben^6,20.

Er is niet veel keuze voor de overige 95%

Anders is het gesteld met de overige 95% van de wereldbevolking. Een groot deel van hun cellen liep reeds aanzienlijke schade op. Eén of meerdere lichaamsorganen zijn vaak niet langer in staat hun functies naar behoren uit te voeren²⁰. Medicijnen zorgden er tijdens het ‘genezings’-proces voor dat andere lichaamsorganen hun activiteiten niet meer kunnen uitvoeren. Vooral het privéleven lijdt er sterk onder. Naar buiten lijkt alles normaal. Maar, zoals iedereen weet, schijn bedriegt.

De medische wetenschap heeft nog een ongelooflijk lange weg af te leggen

Zolang de medische wetenschap er niet in slaagt de oorzaken van de ouderdomsziektes weg te nemen - en dit onderzoek houdt wetenschappers nog enkele lichtjaren zoet – zal het tij niet keren en zult u geen definitieve genezing vinden. In dergelijke omstandigheden zijn de keuzemogelijkheden beperkt. Ofwel niets doen, afwachten en uw lot stoïcijns aanvaarden. Ofwel tot uw levenseinde ‘genees’-middelen slikken om uw tegenpruttelende organen zolang mogelijk draaiende te houden. Ofwel één en ander laten vervangen. Ofwel als proefkonijn onderworpen worden aan innovatieve methodes, maar zonder de minste garantie. Ofwel kiezen voor niet-conventionele therapieën, waarvan de efficiëntie tot op heden evenmin reeds door iemand onweerlegbaar aangetoond werd. Ik weet zelfs niet of er op deze planeet ooit al iemand rondliep die zich publiekelijk voor ‘pseudowetenschapper’ uitgaf. Nog nooit had ik het geluk iemand te ontmoeten die ’s morgens naar zijn pseudolaboratorium trok om er zijn pseudo-experimenten uit te voeren in de hoop de bewijzen te leveren voor zijn pseudotheorieën en pseudofeiten²¹.

Had de mens maar een perfect lichaam

Het menselijk lichaam steekt wondermooi in elkaar. Indien echter een intelligent wezen of evolutie de bedoeling had de mens probleemloos ouder te laten worden, dan had het veel beter gekund. Hoofdprobleem is, dat onze lichaamscellen helemaal niet in staat zijn zich oneindig te blijven delen en te vernieuwen^22,23. Bovendien beschikken onze celkernen geenszins over het nodige genetisch materiaal of andere biologische softwareprogramma’s om ons tegen verouderingsprocessen te beschermen. Daarenboven zijn tal van ouderdomsproblemen, die als ziektes omschreven worden, gewoon te wijten aan anatomische tekortkomingen²⁴. Hadden we nu grotere oorschelpen en veel meer gehoorhaartjes, dan kon binnenoorschade makkelijker vermeden worden. Hechtte de oogzenuw zich achteraan in het oog vast op de retina, dan dienden oogartsen minder netvliesloslatingen te repareren. Waren de vrouwelijke bekkenbodemspieren veel sterker ontwikkeld en hun blaas beter gestabiliseerd, dan waren miljoenen consultaties minder vereist ter behandeling van blaasverzakkingen. Liep bij mannen de urineleider niet doorheen de prostaat, dan konden ze op oudere leeftijd hun blaasfuncties beter controleren. Er is trouwens rond de prostaat een zee van ruimte voor die leidingen. Ik kan me voorlopig nog niet voorstellen dat innovatieve genetische manipulaties deze tekortkomingen ooit zullen oplossen.

De discus is het eerste orgaan dat veroudert!

Gelukkig behoort pijn in de lage rug niet tot de groep dodelijke chronische gezondheidsproblemen^25,26. Stel u voor... Indien het klopt dat lage rugpijn ongeveer 80% van de wereldbevolking treft en de helft hiervan evolueert tot een recurrent probleem, dan zou het natuurlijke proces van ‘lage rugpijn’ dodelijker zijn dan alle andere door de WHO als fatale ziektes geklasseerde aandoeningen tezamen, m. n. hart-, long-, bloedvaten-, hersenkwalen, kanker en diabetes^{25,26,27,28,29}.

Vooral discussen in de onderrug lijden vanaf jonge leeftijd

Vanaf de geboorte tot op hoge leeftijd moeten de wervelzuil en vooral de discussen in de onderrug zich dagelijks aanpassen aan veranderingen die zich tijdens het opgroeien en verouderen voordoen. Discussen in de lage rug zijn de énige organen in het menselijke lichaam die nooit één moment tot rust komen. Het zijn ook de eerste organen die snel verouderen. Ook hier had het veel beter gekund, zeker indien het de bedoeling was het kruipende viervoetige zoogdier ‘mens’ voor de rest van zijn dagen zonder pijn in de onderrug op twee benen te laten rondlopen.

Waarom de verouderingsprocessen in de discus van de onderrug zo snel optreden en evolueren, wordt samengevat in volgende blog.

Gratis E-boek “Oefeningen om chronische pijn te verlichten” downloaden

73% van de chronische pijnpatiënten zijn niet in staat dingen te doen die voor gezonde mensen normaal zijn: stappen, fietsen, met je kinderen spelen, etc. Naast medische behandelingen kan ook lichaamsbeweging heel nuttig zijn om je mobiliteit te bewaren of verbeteren. Dit e-boek wil je vertrouwd maken met enkele eenvoudige lichaamsoefeningen die je pijn kunnen verminderen.

GRATIS DOWNLOADEN

Referenties

1. Frenk J, Gómez-Dantés O, ‘False dichotomies in global health. The need for integrative thinking’,
Lancet, 2017, 389:667
2. Partridge L, Deelen J, Slagboom PE, ‘Facing up to the global challenges of ageing’,
Nature, 2018, 561:45
3. The Lancet, ‘Charlie Gard and the limits of medicine’,
Lancet, 2017, 390:531
4. Schwartz ES, ‘Metaphors and medically unexplained symptoms. The art of medicine’,
Lancet, 2015, 386:734
4a. Fan TP, Briggs J, Liu L et al., ‘The art and science of Traditional Medicine. Part 1: Traditional Chinese Medicine Today. A case for integration into modern medical practice’,
Science, 2014, Suppl 6216:S1-S26
4b. Fan TP, Briggs J, Liu L et al., ‘The art and science of Traditional Medicine. Part 2: Multidisciplinary approaches for studying traditional medicine’,
Science, 2015, Suppl 6219:S26-S51
4c. Fan TP, Briggs J, Liu L et al., ‘The art and science of Traditional Medicine. Part 3: The global impact of traditional medicine’,
Multidisciplinary approaches for studying traditional medicine’,
Science, 2015, Suppl 6262:S53-S85
4d. Cyranoski D, ‘The big push for Chinese medicine. For the first time, the World Health Organization will recognize traditional medicine in its influential global medical compendium’,
Nature, 2018, 561:448
4e. Editors Scientific American, ‘Clinical trials need more diversity. It’s unethical and risky to ignore racial and ethnic minorities’,
Scientific American, September 2018:8
4f. Enserinck M ‘Research on research’,
Science, 2018,361:1178-1194
5. Emilsson V, Ilkov M, Lamb JR et al., ‘Co-regulatory networks of human serum proteins link genetics to disease’,
Science, 2018, 361:769
6. Menche J, Sharma A, Kitsak M et al., ‘Disease networks. Uncovering disease-disease relationships through the incomplete interactome’,
Science, 2015, 347:841 // doi: 10.1126/science.1257601
7. Goldacre B, ‘Bad pharma. How drug companies mislead doctors and harm patients’,
New York, Faber and Faber Inc, 2012
8. Goldacre B, ‘I think you’ll find it’s a bit more complicated than that’,
London, Fourth Estate, 2014
9. Safren MA, Chapanis A, ‘A critical incident study of hospital medication errors’,
Hospitals, 1960, 34: 32, 57, 60, 62, 64, 66
10. Donaldson LJ, Kelley ET, Dhingra-Kumar N et al., ‘Medication without harm. WHO’s third global patient safety challenge’,
Lancet, 2017, 389:1680
11. www.preventingoverdiagnosis.net
12. Grafton A, Most GW, Settis S, ‘The classical tradition. Galen’,
Cambridge, The Belknap Press of Harvard University Press, 2010:381
13. Burstein SM, ‘The world from 1000 BCE to 300 CE’,
Oxford University Press, 2017
14. Science, ‘Risk factors causing the greatest loss of Health’,
Science, 2012, 338:1415
15. Lupton Deborah, ‘Medicine as culture. Illness, Disease and the Body’,
London, Sage Publications Ltd, Third edition, 2012
16. Carr Nicholas, ‘The Shallows – What the internet Is doing to our brains’,
Ww Norton & Co, 2011
17. Wegner DM, Ward AF, ‘How google is changing your brain’,
Scientific American, December 2013:50
18. Vos Theo and collaborators, ‘Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 301 acute and chronic diseases and injuries in 188 countries, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013’,
Lancet, 2015, 386:743
19. Murray CJL and collaborators, ‘Global, regional, and national under-5 mortality, adult mortality, age-specific
mortality, and life expectancy, 1970-2016. A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016,
Lancet, 2017, 390:1084
20. Kirkwood T, ‘Why can’t we live forever? As we grow old, our own cells begin to betray us. By unraveling the mysteries of aging, scientists may be able to make our lives longer and healthier’,
Scientific American Special, 2015, 24:12
21. Gordin MD, ‘The pseudoscience wars. Immanuel Velikovsky and the birth of the modern fringe’,
University of Chicago Press, 2012
22. Shay JW, Wright WE, ‘Hayflick, his limit, and cellular ageing’,
Nat Rev Mol Cell Biol, 2000, 1:72
23. Blackburn EH, ‘Switching and signaling at the telomere’,
Cell, 2001, 106:661
Elizabeth H Blackburn won The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2009
24. Olshansky SJ, Carnes BA, Butler RN, ‘If humans were built to last. We would look a lot different if evolution had designed the human body to function smoothly for a century or more’,
Scientific American Special, 2015, 24:107
25. WHO 2011, N General Assembly: Political declaration of the High-level Meeting of the General Assembly on the Prevention and Control of Non-communicable Diseases http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/66/L.1
26. WHO 2014, Global status report on noncommunicable diseases - ISBN: 978 92 4 156485 4
27. Schofield DJ, Shrestha RN, Passey ME et al., ‘Chronic diseases and labour force participation among older Australians’
Med J Austr, 2008, 189:447
28. Scofield DJ, Shrestha RN, Percival R et al., ‘Early retirement and the financial assets of individuals with back problems’,
Eur Spine J, 2011, 20:731
29. Scofield DJ, Callander EJ, Shrestha RN et al., ‘Back problems, comorbidities, and their association with wealth’,
Spine J, 2015, 15:34
* Guy Declerck, MD
. 1964, Grieks-Latijnse Humaniora
. 1978, Dokter in de Genees-,Heel-, en Verloskunde (KUL)
. 1983, Medische Specialist in de Orthopedie (KUL & Exeter, UK)
. 1988, Postgraduate Orthopedic Surgery (Plymouth & Liverpool, UK)
. 1989, Spinal Fellow in Adult Spinal Surgery (Perth, Australia)
. 1989, Research Fellow in Spinal Injuries & Rehabilitation (Perth, Australia)
. 1989, Neuromuscular Foundation of Western Australia Postgraduate Studentship
. 1992, Spinaal Orthopedisch Chirurg (Vlaanderen en buitenland)
. 1992, Medical Doctor National Belgian Judo Team
. 1993, European Spine Research Fellowship ‘Bionic Walking’ (Stoke-on-Trent, UK)
. 1994, Worldwide Encyclopaedia Invited Surgeon and SAFIR Spinal Travel Fellowship
. 2003, Rugchirurg-op-rust in Vlaanderen
. 2003-2006, Sabbatical
. 2007-2014, International Spinal Research, Spinal Scientific Advisory Consultant & Instructor
. 2007-now, Consultant Research & Development Innovative & Restorative Spinal Technologies
. 2007-now, Spinal Lecturing & Writing, Surgical Education (www.guy-declerck.com en www.hhp.be/nl/blog)
. 2012-now: President International Association Andullation Therapy (www.iaat.eu)